82. Leiden viert 80 Jaar Vrijheid

Na Alphen aan den Rijn vervolgt De Oude Rijn  zijn weg door naar Leiden. Daar splitst de Nieuwe Rijn zich af.  De Oude en Nieuwe Rijn maken deel uit van het grachtenstelsel van Leiden en in het centrum van Leiden komen beide weer samen. Vanaf hier wordt de rivier ook wel gewoon Rijn genoemd. In de Romeinse tijd was deze loop van de Oude Rijn  de grens (Neder-Germaanse limes) van het Rijk. Langs de rivier (die toen veel breder en wilder was) stonden veel grensforten (castella). Ook zijn langs de Rijn Romeinse schepen gevonden. Romeinse legerplaatsen langs de Oude Rijn zijn onder andere Laurum (Woerden), Nigrum Pullum (Zwammerdam) en Albaniana (Alphen aan den Rijn). Vandaag staat Matilo (Leiden-Roomburg) op ons programma om te bezoeken. Na een hoop strubbelingen en problemen met overstromingen, vooral in Utrecht en Leiden, werd de Oude Rijn in 1122 bij Wijk bij Duurstede afgedamd.

Op maandag 5 mei 2025 bezoeken wij Leiden. Nederland viert bevrijdingsdag. En dit jaar zelfs 80 jaar bevrijding. Bovendien eens in de vijf jaar is 5 mei een officiële feestdag. En dat is dit jaar.  Bedenk daarbij dat vijf jaar geleden de officiële feestdag niet doorging  wegens corona. Kortom: Nederland staat stil bij 80 jaar bevrijding. En Leiden ook!. Wij wandelen door Leiden waar allerlei activiteiten georganiseerd zijn voor dit speciale moment. Er is een kunstmarkt, muziek en vrijmarkt.

De Beestenmarkt is een plein in de binnenstad van Leiden. Op en langs het plein bevinden zich voornamelijk horeca- en uitgaansgelegenheden, zoals bioscoop Lido, en een aantal winkels. Op de Beestenmarkt starten rondvaarttochten door de Leidse grachten. In 2011 stond het Glazen Huis hier.

Vanaf de Koornbrug (helaas in de steigers) hebben we mooi zicht op de terrassen van de Nieuwe Rijn. Ze zitten goed vol op deze maandag.

We wandelen langs de historische haven, waar prachtige oude schepen staan. Ook het Stadstimmerwerf is gelegen aan de historische haven. De Stadstimmerwerf werd in 1612 gebouwd als nieuwe stedelijke werkplaats met magazijnen voor bouwmaterialen en met woningen voor de stadstimmerman, stadsmetselaar en stadssteenhouwer.  nu is het een museum

Rembrandtbrug

Wij wandelen door Park de Put. Op deze plek ligt  een voormalige militaire kazerne, vlakbij de Morspoort. Het park is genoemd naar de molen die op het achthoekige stenen bolwerk.  Het park rondom de molen herbergt een kleine speelplek en er staat het Indië-monument. In Park de Put staat het standbeeld van Rembrandt van Rijn. De achternaam Van Rijn werd gegeven doordat de molen van zijn vader aan de Rijn stond. Het standbeeld kijkt naar de overkant van de Rijn naar het Rembrandtplein en Rembrandtplaats. Hier bracht Rembrandt zijn jonge jaren door.

De Morspoort is een stadspoort. Deze stadspoort is rond 1611 in hout opgericht.  De poort zelf is gebouwd in een voor die tijd ouderwetse stijl, de Hollandse Renaissance, misschien om aan te sluiten bij gebouwen in de buurt. De achtkantige koepel is wel van zijn tijd. De poort deed lang dienst als gevangenis. De naam is afgeleid van De Morsch, het drassige weidegebied buiten Leiden. Van de acht stadspoorten bleven alleen deze poort en de Zijlpoort bewaard.

Maar liefst 35 hofjes telt Leiden. Wie nietsvermoedend een deur openduwt tussen twee huizen, kan zo maar ineens in een prachtig hofje staan! En elk hofje heeft weer een eigen verhaal. Vele hofjes worden nog steeds bewoond. Wie wil hier nu niet wonen? De hofjes zijn vrijwel allemaal te bezoeken, maar wij moeten wel rekening houden met de bewoners. De hofjes in Leiden zijn een voorbeeld van sociale zorg in de middeleeuwen. Het zijn dicht bij elkaar staande huisjes aan een gemeenschappelijke binnenplaats, bij testament gesticht door particulieren en bestemd voor arme, oude mensen. 

Er zijn tal van activiteiten in Leiden voor de viering van bevrijding. In de Doezastraat is een braderie. Het is over de koppen lopen. Veel eettentjes. We gaan heerlijk op het teras zitten om te genieten van een Rose'tje en een hapje. In het  Van der Werfpark is een vrijmarkt georganiseerd. Het Van der Werfpark is een historisch stadspark met een rijke achtergrond. Aangelegd in 1886 op de plek van de verwoestende buskruitramp van 1807, is het vernoemd naar burgemeester Pieter Adriaansz van der Werff, wiens standbeeld centraal in het park staat.

De Hortus botanicus is de groene plantenschatkamer van de Universiteit Leiden. Al meer dan vier eeuwen worden er in de prachtige tuin en kassen planten uit alle windstreken verzameld en gekweekt, bewonderd en bestudeerd. 

We wandelen door de stad, komen tal van mooie plekjes tegen. De stad oogt groen, op vele plekken hebben bewoners planten buiten staan. Leiden is een prachtige, historische stad in Zuid-Holland. Een stad met een rijke geschiedenis. 

De burcht van Leiden is een van de oudste nog bestaande voorbeelden van een burcht in Nederland. Het bouwwerk bevindt zich midden in Leiden, op de plek waar de twee armen van de Rijn samenvloeien. Het ronde bouwwerk bevindt zich op een motte, een kunstmatige heuvel. Wij betreden de burcht via  een zandstenen poort.

Wij wandelen over de Historische Begraafplaats Groenesteeg. De Begraafplaats Groenesteeg kent een lange historie. Deze begraafplaats is in 1813 gesticht op één van de Leidse bolwerken. Ruim anderhalve eeuw lang is deze begraafplaats in trek als laatste rustplaats van bekende en vermogende Leidse burgers. Sinds 1910, toen Begraafplaats Rhijnhof buiten de stad werd gesticht, worden er geen nieuwe graven meer uitgegeven. In 1975 volgt onvermijdelijk de sluiting van de begraafplaats Groenesteeg. De ooit zo aantrekkelijke begraafplaats gelegen naast de voormalige Katoenfabriek in Havenwijk Zuid raakt aan het einde van de twintigste eeuw in zwaar verval. Op voorspraak van betrokken burgers wordt in 1992 de Stichting tot instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg opgericht. Deze stichting weet de gemeente Leiden, de eigenaar van de begraafplaats, in het kader van de veiligheid te overtuigen van de noodzaak tot een grootschalige restauratie van de graven en de aula.
De verwilderde plek wordt omgetoverd tot een aantrekkelijke begraafplaats in ruste en tevens stadspark met ruimte voor cultuurhistorisch erfgoed en stadsnatuur. Deze groene oase van rust wordt nu geprezen als de parel van het Singelpark. Het is inderdaad een parel om te bezoeken.